Granice Europy pod lupą – Kongres badaczy i badaczek granic i pograniczy we Wrocławiu i Opolu
16 września Biuro Saksonii we Wrocławiu gościło naukowców i badaczy z całej Europy, uczestników 1. Kongresu Badaczy i Badaczek Granic i Pograniczy.
Pod hasłem przewodnim „(De)Konstruowanie granic w studiach nad granicami i pograniczami” naukowcy z kilku krajów analizowali granice jako „żywe laboratoria” integracji europejskiej.
Kongres został przygotowany we współpracy Instytutu Nauk Politycznych i Administracji Uniwersytetu Opolskiego, Centrum Badań Regionalnych i Studiów nad Obszarami Przygranicznymi oraz Katedry Socjologii Obszarów Przygranicznych na Uniwersytecie Wrocławskim. Partnerami wydarzenia były także: Laboratorium Terra Diversa z Uniwersytetu w Białymstoku, Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Międzynarodowe Centrum Studiów Granicznych na Uniwersytecie Gdańskim, Papiertechnische Stiftung, Ceepus oraz Centrum Projektów Europejskich.
Pierwsza edycja interdyscyplinarnego kongresu zgromadziła ekspertów z różnych dziedzin, umożliwiając wymianę poglądów na kluczowe zagadnienia dotyczące granic i stref pogranicznych. W kontekście 20-lecia rozszerzenia Unii Europejskiej dyskutowano o symbolice granic, współpracy transgranicznej, migracji oraz przyszłości „bezgranicznej” Europy.
Anna Leniart, dyrektorka Biura Saksonii we Wrocławiu, podkreśliła, jak istotne stały się pogranicza w obliczu globalnych kryzysów, takich jak pandemia COVID-19, kryzys migracyjny oraz wojna na Ukrainie. Kryzysy te skierowały uwagę na znaczenie granic i ich otwartości, kwestionując ideę zjednoczonej Europy. Mimo tych problemów regiony przygraniczne oferują jednak unikalne możliwości współpracy i zacieśniania społecznych więzi.
Panel dyskusyjny, moderowany przez Krzysztofa Kolanowskiego z INTERREG Polska-Saksonia, było źródłem interesujących inspiracji. Dr Leszek Buller z Centrum Projektów Europejskich, prof. Elżbieta Opiłowska, prof. Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Martin Kremer, konsul generalny Niemiec we Wrocławiu, zwrócili uwagę na kluczową rolę budowania zaufania oraz przełamywania historycznych uprzedzeń i lęków. W kontekście wschodniej granicy UE – obciążonej trudną historią – temat przebaczenia i uznania przeszłości okazuje się być fundamentem przyszłych relacji.
Uczestnicy debaty zgodzili się, że granice to nie tylko linie podziału geograficznego, ale przede wszystkim miejsca spotkań i dialogu.
Kongres badaczy i badaczek granic i pograniczy w przyszłości ma szansę stać się trwałym forum dla współpracy na poziomie europejskim.
